'Fossielvrij'

In respons op http://mauritsburgers.blogspot.nl/2016/07/den-haag-fossielvrij.html?m=1, kritiek op de naam fossielvrij en mijn filosofie over de vrijheid van taal.

Ik ben nu een artikel aan het schrijven over Den Haag Fossielvrij (teaser). Schrijvend loop je er tegenaan: waar is Den Haag Fossielvrij nu precies tegen? Fossiele brandstoffen? Of ook fossiele grondstoffen, waar je dingen van maakt? Op hun site begrijp ik dat ze zelf graag spreken over 'kolen, olie en gas' : dat maakt het lekker tastbaar (lijkt me trouwens gaan van meest naar minder vies).

Fossielvrij is juist een okay neologisme. Als je ervoor kiest dat te laten zijn. 'Fossiele brandstofvrij' is een tongbreker en dekt de lading niet volledig. De beweging Fossielvrij noemen is taalkundig ook geoorloofd. Het is een vorm van totum pro parte, het minder bekende broertje van de pars pro toto. Onze Taal noemt hierbij het bekende voorbeeld "Nederland won met 1-0" (https://onzetaal.nl/taaladvies/advies/totum-pro-parte-nederland-won). Uit mijn Nederlands lessen herinner ik me het leuke "mijn fiets is lek", wat je kunt zeggen als je band lek is. De totum pro pars is logisch als je je voorstelt dat heel je fiets stuk is door de lekke band.  (Ook nog, andere kant op redenerend: is het wel je band die lek is, gaat het niet om de binnenband? En wat is lek? Je kunt ook zeggen dat de atmosfeer buiten de band te laag is ;-). Dit soort taalregels is, zoals dat heet, niet prescriptief, maar descriptief: beschrijvend in plaats van vóórschrijvend; taal is vrij te gebruiken. De totum pro pars wordt zo zeldzaam gebruikt dat ik hem poetisch vind. Om nu maar af te sluiten met mijn favoriete voorbeeld in dit verband: Homerus die het heeft over 'de trage zee'. Gewoonlijk zou men zeggen dat de roeiers traag zijn, maar Homerus kiest ervoor de traagheid toe te schrijven aan de zee. Ik denk dat hij dat niet voor niks doet.

Reacties

Een reactie posten

Populaire posts van deze blog

Ronde bakjes

Afbeelding
Ik ben nu in Stockholm, Zweden. Ik was in de supermarkt om vegan ontbijtspullen te kopen. Ze hebben er veel knäckebröd (maar ik kocht roggebrood, voor de terugreis, later). Bij de kassa vroeg ik (in het Engels) aan de cassiere wat de rondje bakjes in de schap naast haar waren (die schappen die je willen verleiden; de bakjes stonden nog prominenter dan de chocoladerepen). Ik had er ook al één uitgekozen voor mezelf: niet mint, maar grape (de bakjes hadden uitgebreidere, hippe Engelse namen, die ik nu niet meer uit mijn hoofd kan reproduceren). Zij: "Mensen doen het in hun mond, achter hun lip, om erop te zuigen. Het is zonder nicotine." Ik: "Oh, ik dacht dat het kauwgom was." Ik legde het bakje weer terug. Ik vroeg of het dus tabak is. Zij herhaalde: "Maar zonder nicotine." Ik zei dat ik het een volgende keer dan misschien zou nemen. Zij zei vriendelijk lachend: "Het is beter dat je dat niet doet."
Meer lezen

Een ode aan het ziekenhuis en verplegers

Ik ben vandaag geopereerd aan mij oor, aan mijn trommelvlies. Daar zat een klein gaatje in dat niet dichtging. Dat gaatje kun je dan laten zitten, maar ik was wel klaar met de ontstekingen, die je met dat gaatje eerder oploopt (één of twee keer per jaar, in mijn geval). En ook met dat ik, om ontstekingen te ontlopen, niet of nauwelijks zwom. Ik heb de operatie tweemaal eerder gehad: toen ik ongeveer acht jaar was en vijftien. De ingreep viel reuze mee: hij duurde een uur. Maar was wel onder gehele narcose. Het was dus een uur, plus een uur uitslapen en nu een paar dagen rustig aan doen en pijnstillers slikken (maar vooralsnog heb ik geen pijn). Er heeft dus ook geen onbreking plaatsgevonden in mijn Facebookgebruik Ik nam en plaatste een foto die ik nam terwijl ik naar het ziekenhuis liep, van de boom in de Laurierstraat met het gedicht erachter: mijn geboortestraat alles is kleiner geworden behalve de boom Ik zeg dit voor de grap, van het Facebookgebruik. Maar ik denk nu: wellicht vond...
Meer lezen

This big city life update: bike parking problems

This big city life update: bike parking problems Behind the doors, in the shadow of this building: http://goo.gl/maps/7tKOM  is where I park my bike. Yes, Dutch have parking places for bikes. I've asked my stupid landlord scumbag whether they could put a roof over the parking place, but they didn't. So it isn't that great after all (through the doors you get to outside again, behind the building).  Once a week, approximately, I come home with my bike and I have to jump over, o r wade through streams and pools of fresh pee to get to the doors. This does not please me. Many a moment I've spent dreaming about what I'd do to the person I'd catch peeing. So last Friday night, 11 PM, I got home and there was a guy peeing, and I was like: 'now what?'. Really there was only but one thing to do: ignore. So I just walked to the door with my bike, to come shoulders next to the guy peeing. My plan proved to be a success because then the guy started saying: ...
Meer lezen